Er zijn verschillende omschrijvingen die gebruikt worden om suïcidaliteit te omschrijven. De meest gebruikte is die van de Wereld Gezondheid Organisatie (WHO).
Suïcide (zelfdoding) en het proces dat tot suïcide kan leiden worden tezamen suïcidaliteit genoemd. Aspecten van suïcidaliteit zijn suïcidegedachten of suïcide-ideatie, suïcideplannen, zelfbeschadiging (automutilatie) en suïcidepogingen (ook wel parasuïcide genoemd). Automutilatie en een suïcidepoging zijn niet altijd gericht op het bewerkstelligen van de eigen dood maar hebben wel als doel gewenste veranderingen aan te brengen voor de ervaren problemen.
In deze omschrijving wordt zelfbeschadiging gezien als een aspect van suïcidaliteit. Dit brengt vaak veel verwarring en onbegrip met zich mee want de meeste mensen die zichzelf beschadigen hebben absoluut niet de intentie om uit het leven te stappen. En dat is wat mensen met suïcidale gedachten wel hebben.
Zelfbeschadiging komt wel veel voor bij mensen die te maken hebben met suïcidale gedachten. In de meeste gevallen als manier om even weg te zijn van psychische pijn. Het brengt een stukje opluchting, haalt even de spanning weg. Voor hen is het een overlevingsmechanisme waardoor zij de gedachten om uit het leven te stappen (even) opzij kunnen zetten.
In de zorg wordt zelfbeschadiging vaak, zeker als het ‘een beetje uit de hand is gelopen’, neergezet als een suïcidepoging en dan ook zo behandeld. Terwijl de persoon zelf de zelfbeschadiging ziet als manier om in leven te blijven, ziet de zorgprofessional het als poging om een eind aan het leven te maken.
In dat kader kan zelfbeschadiging worden gezien als positieve activiteit, het houdt iemand in leven. En dat is ook een terecht standpunt, maar de manier waarop iemand zichzelf beschadigd is niet altijd positief te noemen. Gelukkig zijn er organisaties die zich inzetten om mensen die aan zelfbeschadiging doen te ondersteunen. De Stichting Zelfbeschadiging bestaat uit ervaringsdeskundigen, lotgenoten, die anderen ondersteunen om andere manieren te vinden om met de aanwezige pijn en spanning om te gaan.
Speciaal voor jongeren die zichzelf beschadigen heeft de Stichting Zelfbeschadiging de website ‘Samen in mijn schoenen’ opgezet (klik op afbeelding om naar de site te gaan).