Het Suicideproces: Zwemmen tegen de stroom in

Als je met suïcidale gedachten rondloopt is het moeilijk om hiermee om te gaan. Je wilt ze het liefste kwijt, maar hoe doe je dat? Je kunt ze niet zomaar aan de kant schuiven, dat heb ik helaas zelf ook ondervonden. Je kunt ze wel onderdrukken, ontkennen, maar in de meeste gevallen komen ze vanzelf weer terug. Meestal veel heftiger dan je in eerste instantie hebt ervaren.

Je hebt te maken met een proces, het suïcideproces. Een proces stuurt altijd een bepaalde richting op, en dat is bij het suïcideproces niet anders. Het proces is een stroom die je naar een bepaald doel leidt. In veel processen is dat gewenst, maar in dit geval duidelijk niet. Het suïcideproces leidt je naar een einde, een onherroepelijk einde, het einde van je leven.

Het suïcideproces bestaat uit een aantal onderdelen of fasen. Een veel gebruikte indeling is die van O’Connor, het IMV model (Integrated Motivational-Volitional Model).

Ik vind het een mooi model, maar in mijn uitleg maak ik liever gebruik van een versimpelde uitvoering van dit IMV model.

Door deze uitvoering te gebruiken is het al vaak duidelijker voor mensen om te zien dat het proces een neerwaarts verloop heeft. In de weergave van O’Connor wordt het horizontaal weergegeven en dat maakt dat mensen minder snel het neerwaartse verloop herkennen.

Waar het mij omgaat is dat ik dit model gebruik om duidelijk te maken dat het proces een neerwaartse ontwikkeling heeft. Het feit dat het van boven naar beneden loopt is voor veel mensen duidelijk, de zwaartekracht trekt alles naar beneden. De kleurstelling werkt hierin de duidelijkheid ook in de hand, van licht geel naar donker rood en uiteindelijk zwart. In mijn ogen kan het haast niet duidelijker visueel uitgebeeld worden.

Veel mensen vinden het moeilijk om een stap terug te zetten in het proces. En dat is terecht, het terugdraaien van het proces is echt erg zwaar. Het komt dan ook vaak voor dat ook de hulpverleners het idee hebben dat het erg langzaam gaat, ondanks alle inspanningen die er door de persoon in kwestie en door de hulpverlener worden geleverd. Alle inspanningen zijn dan ook gericht op het zetten van een stapje terug in het verloop van het proces.

In mijn voorlichtingen gebruik ik vaak een wild waterbaan als voorbeeld. Als je in een wildwaterbaan zit en je gaat gewoon met de stroom mee, dan is er niks aan de hand. De stroming wordt telkens iets sterker, het water gaat elke keer iets wilder en sneller.  Alles gaat vanzelf en je laat je rustig meevoeren. Maar stel je voor dat je halverwege de wildwaterbaan je moet vasthouden aan een tak of stang, want je merkt dat de baan uitmondt in een diep en leeg waterbassin. Dat kost al enorm veel energie en dat houd je waarschijnlijk niet erg lang vol. Stel je dan voor dat je vanaf dat punt terug moet naar het begin van de wildwaterbaan. Ploeteren tegen de stoom in, ik denk dat je dat niet gaat lukken. Behalve als je hulp krijgt.

Maar waarom zouden we werken met een proces dat een aflopend verloop heeft? Zou het niet veel makkelijker zijn als we een proces gebruiken waarin de stroming verdergaat dan alleen maar naar een niet gewenst eindpunt? Want als we gewoon met de stroom mee kunnen bewegen kost het minder energie om uit het negatieve gedeelte van het proces te komen. We hoeven niet langer energie te verspillen aan het tegen de stroom in bewegen.

Daarom werken we bij de Stichting Suïcide Preventie Centrum met het suïcide-herstelproces. In de training die wij geven aan de ervaringsdeskundigen suïcidaliteit gaan wij uit van een doorlopend proces. Het is een combinatie van het suïcideproces en het herstelproces die samengevoegd zijn tot een doorlopend proces. Want beide processen zijn vergelijkbaar en de fasen van beide processen zijn sterk met elkaar verbonden, hoewel ze ook heel duidelijk elkaars tegenpolen zijn.

De training wordt momenteel alleen nog gegeven als interne training, maar in het najaar komt de training ook beschikbaar voor externe partijen. Bij de training wordt gebruik gemaakt van het boek  “Het Suïcide-Herstelproces” (van overleven naar leven). Dit boek wordt op dit moment door een aantal mensen voorzien van feedback en zal naar verwachting in het najaar uitgebracht worden.

Copyright uitgelichte foto: Neil MacIntyre